درباره امام زمان (عج) پرسشهای متعددی مطرح است، مانند مدت عمر، فلسفه غیبت، زمان ظهور و... یکی از پرسشها این است که حضرت ازدواج نموده و فرزند دارد؟
درباره ازدواج امام و فرزند داشتن حضرت، سه احتمال قابل مطرح است:
1. حضرت ازدواج نکرده است. اگر حضرت ازدواج نکرده باشد، فرزند و ذریه نخواهد داشت. اگر این احتمال را بپذیریم، این مشکل مطرح میگردد که چرا امام معصوم (ع) به یکی از سنتهای مهم اسلامی که ازدواج باشد، عمل نکرده است؟
در جواب میتوان گفت: غیبت امام زمان (عج) از سنت ازدواج اهمیت بیشتری دارد و ترک سنت ازدواج با مقام عصمت منافات دارد.(1)
2. امام ازدواج نموده؛ از این رو به سنت ازدواج عمل کرده است، ولی اولاد و فرزند ندارد. در این جا این مشکل پیش میآید که همسر حضرت مانند ایشان باید عمر طولانی داشته باشد، که بر عمر طولانی همسر حضرت دلیلی نداریم و یا این که بگوییم همسر حضرت بعد از مدت از دنیا رفته است.(2)
3. حضرت ازدواج کرده و دارای اولاد بوده و فرزندان او نیز اولاد داشتهاند و حضرت ذریه داشته است. همان.
براساس این مبنا این مشکل وجود دارد که فرزندان و ذریههای امام کجا هستند؟
برخی خواستهاند احتمال سوم را تقویت کنند و از برخی روایات استفاده کنند که امام همسر و فرزند دارد. امام رضا (ع) فرمود: الها! مایه چشم روشنی و خوشحالی امام زمان (عج) را در او و خانواده و فرزندان و ذریه و تمام پیروانش عطا فرما".(3)
امام صادق(ع) فرمود: کأنی أری نزول القائم فی مسجد السهلة بأهله و عیاله".(4)
برخی دیگر درصدد آن هستند ثابت کنند که امام زمان (عج) ازدواج نکرده و فرزندی نیز ندارد. این عده، روایاتی را که بر ازدواج و فرزند داشتن امام (عج) دلالت دارند، ضعیف میشمرند و قابل استناد ندانستهاند. از سوی دیگر روایات فوق که بیان شد، دلالت بر وجود فرزند و همسر امام زمان (عج) دارد، ولی این دسته از روایات دلالت ندارند امام زمان قبل از ظهور ازدواج نموده و فرزند دارد؛ یعنی این دسته روایات تنها دلالت بر همسر و فرزند داشتن امام زمان دارند، ولی اثبات نمیکنند امام قبل از ظهور زن و فرزند دارد. از سوی دیگر این روایات با آن دسته از روایات که داشتن فرزند و همسر را از امام نفی میکنند، تعارض دارد.
برخی از روایات هستند که تصریح دارد امام زمان(ع) همسر و فرزند ندارد. مسعودی نقل میکند: علی بن حمزه، ابن سراج و ابن سعید مکاری بر امام رضا (ع) وارد شدند. علی بن حمزه به حضرت عرض کرد: از پدرانت نقل کردهایم که هیچ امامی از دنیا نمیرود، تا فرزندش را ببیند. امام رضا فرمود: آیا در این حدیث، روایت کردهاید: مگر قائم؟".(5)
این گونه روایات که بدان اشارت کردیم، درصدد نیستند وجود زن و فرزند را برای امام (ع) پیش از ظهور اثبات کنند. از سوی دیگر، روایاتی داریم که با صراحت وجود فرزند را از حضرت نفی میکند. برخی خواستهاند با تمسک به داستان "جزیره خضرا" بگویند امام عصر فرزندانی دارد و بر آن جزیره، زیر نظر وی، جامعه نمونه و تمام عیار اسلامی را تشکیل دادهاند، لیکن با بررسیهای گستردهای که انجام گرفته، جزیره خضرا افسانهای بیش نیست.(6)
واقعیت آن است که نمیتوان به طور قاطع گفت: امام زمان (ع) همسر و فرزند داشته است. شاید بر همین اساس باشد که صاحبان اندیشه و تاریخ نگاران به طور قطع درخصوص داشتن و نداشتن همسر و فرزند امام زمان اظهار نظر نکردهاند.
پی نوشت ها:
1.مجله حوزه، ویژهنامه امام زمان (عج)، ص 54 - 55، با تلخیص.
2.همان.
3. همان، ص 56، به نقل از جمال الاسبوع ابن طاووس، ص 510.
4.بحارالانوار، ج 52،ص 52.
5.مسعودی، اثبات الوصیه، ص 221.
6.مجله حوزه، ویژه امام زمان (ع)، ص 57، با تلخیص.
